Willem van den Berg

Biografie
1886 - 1970

Over de kunstenaar

Willem van den Berg schilderde stillevens, dieren, genre, landschappen en portretten, maar was vooral bekend om zijn weergave van boeren, boeren en vooral Scheveningen en Volendamse vissers. Hij volgde eerst een opleiding bij zijn vader Andries van den Berg, een gerenommeerd schilder, prentkunstenaar en docent aan de Academie in Den Haag. Later schreef hij zich in aan de Academie voor Beeldende Kunst in Den Haag en was hij leerling van Carel Frederick Louis Wild en Willem Adriaan van Konijnenburg. Van den Berg maakte ook studiereizen naar België, Italië, Engeland en werkte met de kunstenaars van Barbizon in Frankrijk. Daarna werd hij docent in de Eerste Nederlandse Vrije Studio in Den Haag. In 1926 exposeerde hij een schilderij in het Jeu de Paume, Parijs. In 1938 verhuisde hij naar Amsterdam. Van 1939 tot 1953 was hij zowel directeur als docent van de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam. Hij bleek een geliefd docent te zijn en zijn leerlingen waren onder meer Jan Batermann, Joop Broek, Jacobus Johannes Brouwers, Jan Engelberts, Lydia Hoeffelman, Bob Hoope en Kurt Löf. In 1959 ontving hij de tweede prijs op de Internationale Kunsttentoonstelling in Edinburgh. Hij was lid van de vereniging "Arti et Amicitiae" in Amsterdam, het Pulchri-atelier in Den Haag en een van de Gooische kunstenaars die in Laren schilderden. Hij werkte ook als graficus die linoleumsneden en litho's uitvoerde. Zijn werken zijn te vinden in de musea van Amsterdam, Assen, Boedapest, Deurne, Enkhuizen, Den Haag, Laren, Rotterdam en Triëst.

De belangrijkste invloeden op zijn werk waren de schilderijen van Willem Adriaan van Konijnenburg, Johann Joseph Aarts en de oude meesters in het bijzonder Pieter Brueghel de Oude. Als gevolg van zijn tijd bij de Barbizon-schilders is er ook een verband met Jean François Millet. Van den Berg is getypeerd als een naïeve kunstenaar en werd in 1970 opgenomen in voorstellingen als Meesters der Europese Naieven in het Centraal Museum in Utrecht. Een dergelijke terminologie lijkt enigszins ontoereikend bij het beschrijven van de bijzondere magie die deze kunstenaar creëerde, aangezien hij altijd ongevoelig is gebleven voor hedendaagse trends en voortdurend op zoek is naar zijn eigen weg, waarbij hij voortdurend de definitie tart.

Slechts elf mijl ten noorden van Amsterdam bleef Volendam een groot deel van de twintigste eeuw bevroren in de tijd, onaangetast door het moderne leven. De eenvoud van de levensstijl binnen de vissersgemeenschap leidde tot de overtuiging dat Volendammers over het algemeen vroom, eerlijk, gezond, gelukkig en bescheiden waren. Hun kleurrijke outfits en kleine houten huisjes met poppenhuisinterieurs vol met voorwerpen werden als immens charmant beschouwd. Na de verhuizing naar Amsterdam in 1938 bezocht Van den Berg het dorp, dat sinds de jaren 1880 populair was bij zowel kunstenaars als toeristen, en de verering die hij voor de inwoners van het dorp voelde, is in zijn hele oeuvre terug te vinden.

Geworteld in het verleden door de weigering om moderne kleding aan te trekken, is de oppas emblematisch voor een tijd die zo goed als verdwenen was. Zijn verweerde gezicht en krachtige handen onderstrepen de hardheid en het uithoudingsvermogen die nodig zijn voor het leven op de zee. Gekroond door de bontmuts of kardoen die kenmerkend zijn voor Volendam, is zijn uitdrukking er een van eigenzinnige vastberadenheid. Hij is stralend in zijn tuniek, zwarte sjaal en kozakachtige jas, zijn ontbrekende knopen dragen alleen maar bij aan de kracht van de beeldtaal. Zijn duimslot rond zijn tailleband toont een grote zilveren knoop, een erfstuk dat van vader op zoon zou zijn overgegaan. De broek was donker en extreem breed en diende als bescherming tegen het vocht en de kou op de open zee. Het gerucht ging dat de sabots in Volendam de grootste gedragen werden in Nederland.
Er is vastgelegd dat Van den Berg's bezoeken aan Volendam vooral werden besteed aan het schetsen van de bevolking die men tegenkwam op de dokken en de boten in de haven. Eenmaal terug in het atelier dienden deze weergaven als basis voor krachtige olieverf. Door de onbewogenheid van onderwerpen als onze oppas heeft een hedendaagse kunstcriticus een vergelijkbaar hoofd vergeleken met dat van een Egyptische farao. ("Kop van een Volendammer vergeleken met de kop van een Egyptische faro".) Voor Van den Berg was zijn meest consequente inspiratiebron altijd Volendam.

0 Gerelateerde kunstwerken te koop

All artworks